واقعیت این است که هیچ مشاوری نمی تواند مراجعان خود را ترک بدهد. مراجعان خود باید بخواهند ترک کنند و خود اقدام کنند. هر چند مشاور میتواند این فرآیند را کمک، تسهیل و حمایت کند، مشروط بر اینکه تشخیص دهد کنترل باید در دست مراجعان مصرف کننده مواد باشد.

نهادها ممکن است یک مشاور ویژه برای تمرکز بر مراجعان با مصرف مواد و مشکلات همراه آن داشته باشند. اما بیشتر کارکنان به ویژه کارکنان تیم سیاری، به طور منظم در مشاوره مواد درگیر خواهند بود. شرایط و رویه های مصرف مواد از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. مشاور لازم است بداند که:

چه نوع موادی مصرف می شود
مردم از چه راه هایی مواد را استفاده می کنند
آیا وسایل استریل تزریق در دسترس است
شیوع اچ ای وی در آن جامعه خاص چقدر است
چه رویه هایی برای اشتراک وجود دارد
چه درمان یا خدماتی قابل دسترس است