کنترل گسترش اچ ای وی با ایجاد دسترسی همگانی به خدمات تشخیصی محقق می­شود. تشخیص، اولین گام برای ارائه درمان می باشد و درمان با پایین آوردن حجم ویروس، باعث کاهش خطر انتقال اچ ای وی شده که نقش اساسی در کنترل همه گیری اچ ای وی ایفا می کند. بر این اساس انجام مشاوره و آزمایش داوطلبانه برای تشخیص اچ ای وی یکی از ارکان مهم برنامه کشوری برای مبارزه با عفونت اچ ای وی است. تنها راه مطمئن تشخیص آلودگی به ویروس ایدز یا اچ ای وی، انجام آزمایش خون است. بنابراین آزمایش اچ ای وی، هم در پیشگیری و هم در برنامه درمانی، جنبه محوری دارد. سه شرط اساسی انجام آزمایش اچ ای وی عبارت است از: رضایت آگاهانه فرد آزمایش دهنده، رازداری در تمام مراحل و مشاوره قبل و بعد از آزمایش