هر گاه شخصی جرمی مرتکب شود و از طریق آن جرم مالی را تحصیل کند اگر عین مال کشف شود برای مطالبه ی آن مال نیازی به تقدیم دادخواست نیست ، همچنین در جرایمی مثل سرقت و کلاهبرداری اگر عین مال تلف شود برای مطالبه ی مثل و یا قیمت آن نیازی به تقدیم دادخواست نیست ، در این صورت دادگاه مکلف است علاوه بر این که برای رد عین مجازات تعیین کند در مورد مثل و یا قیمت مال نیز اظهار نظر کند اما در صورتی که عین مال کشف نشود به برائت شخص نیز از جنبه کیفری حکم داده شود شخص می تواند برای مطالبه ضرر و زیان دلایل و مدارک دادخواست خود را تقدیم کند توضیحی که در این جا لازم است این است که اگر اصل جرم ثابت شود ولی درباره ی ارزش مالی که در نتیجه ی جرم تحصیل شده بین شاکی و متهم اختلاف نظر وجود داشته باشد دادگاه مکلف است ضمن صدور حکم جزایی این موضوع را هم مورد تصمیم گیری قرار بدهد و شاکی باید برای مابه التفاوت آن و اثبات دعوی،دادخواست تقدیم کند این توضیحی که داده شد اتفاق آراء بین حقوقدانان می باشد ولی از نظر کمسیون و نشست قضایی علی الوصول برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم باید دادخواست حقوقی تقدیم شود مگر در برخی موارد که نیاز ی به تقدیم دادخواست نیست مانند اموالی که در اثر ارتکاب جرم تحصیل می شود و عین آن نیز موجود است و همچنین موارد مذکور در قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاص و کلاهبرداری مصوب سال 1367.