ماجرای انتقال سرور تلگرام به ایران حقیقت دارد؟

در این مقاله قصد دارم تا به بررسی انتقال سرور تلگرام به ایران بپردازم که به تازگی به این پیام رسان محبوب اضافه شده است و از طرف دیگه به دلیل بازی با کلمات هنوز کاربران تلگرام نتونستند به صورت کاملا شفاف موضوع انتقال cdn تلگرام به ایران رو متوجه بشن و با شک و شبهه روبه رو هستند. در این مقاله ابتدا قصد دارم تا به توضیح مختصری از شبکه توزیع محتوا(شبکه تحویل محتوا) یا همون CDN بپردازم تا ابتدا ببینیم که تعریف cdn از کجا شروع شد و چه تعریف تخصصی برای آن وجود دارد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که طبق تعریف اتحادیه بین المللی مخابرات به هر گونه شبکه ای که برای تحویل محتوای دیجیتالی بهینه سازی شده باشد شبکه تحویل محتوا یا CDN می گویند. منظور از این بهینه سازی اینه که استفاده از اون بتونه در نهایت منجر به افزایش سرعت دسترسی به اطلاعات لازم باشه حالا اینکه چه ترفندی برای دسترسی به داده ها با سرعت بالا به کار رفته خودش هم یک سوی این قضیه را تشکیل میده که برای توضیح اون میتونیم بگیم که بهینه سازی و دسترسی سریع تر در شبکه توزیع محتوای CDN به این شکل هستش که وقتی یک شبکه cdn ساخته میشه سرورهایی در نقاط مختلف جهان و در کشورهای مختلف با طول جغرافیایی مشخص و تعیین شده ای کانفیگ و مستقر میشن که به صورت شبکه ای به هم متصل هستند و ارتباط مستقیم با همدیگه دارند و در نهایت با دریافت داده ها از سرور اصلی و ذخیره اون به صورت کش شده میان و بر اساس موقعیت جغرافیایی بازدیدکننده که بر اساس ISP مخابراتی کاربر شناسایی میشن داده ها رو از نزدیک ترین cdn به کاربر تحویل میدن تا بتونه با سرعت بیشتری به این داده ها دسترسی داشته باشه. به همین دلیل هست که اگر سایت هایی نظیر گوگل را که از CDN استفاده میکنند باز کنید میبینید که خیلی سریع در کوتاهترین زمان ممکن براتون بالا میاد اما در مقابل یک سایتی که سرور اون داخل کشور باشه و صفحه ای در حجم کم مثل گوگل داشته باشه میبینید که باز هم در مقایسه با گوگل دیرتر براتون باز میشه. حالا که با یک مفهوم ساده و دید کوتاهی از CDN آشنا شدید در ادامه به بررسی کامل تر در رابطه با CDN و CDN تلگرام میپردازم.

cdn چیست؟

همونطوری که در مقاله CDN چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ به صورت مفصل به تکنولوژی شبکه های توزیع محتوا و CDN پرداختیم و دونستیم که با استفاده از فعال کردن قابلیت cdn ما میتونیم تا محتوای فایل های ایستا در سایتمون رو که تغییر و به روزرسانی در اونها اعمال نمیشه، مثل ویدئو، موسیقی، تصاویر، فایل های CSS، فایل های جاوا اسکریپت و… رو میایم و یک نسخه از اونها را به صورت کش شده در شبکه CDN پخش میکنیم. به عبارت دیگه با پخش کردن این فایل های چندرسانه ای یک نسخه از هر فایل در یکی از سرورهای شبکه CDN به صورت کش شده ذخیره میشوند که به تعداد کلی این سرورهای به هم متصل cdn میگوییم. حالا هر زمان که کاربری وارد صفحه ای از سایت ما بشه و بخواهد که داده های موجود که در این سرورهای cdn ذخیره شدن رو دریافت کنه و در مرورگر برای اون بارگزاری بشه ابتدا شبکه CDN میاد و بر اساس ISP مخابراتی کاربر بررسی میکنه و موقعیت جغرافیایی کاربر بازدید کننده را به دست میاره و بعد از اینکه تونست بفهمه کاربر در کدوم منطقه مکانی قرار داره این داده ها رو از نزدیک ترین سرور برای اون ارسال میکنه، بنابراین کاربر بازدیدکننده میتونه تا از نزدیک ترین سرور این فایل ها رو با سرعت خیلی بیشتری نسبت به سرور اصلی سایت دریافت کرده و به اون دسترسی داشته باشد. پس در حالت کلی میشه نتیجه گرفت که CDN بستری برای ما فراهم میکنه تا فایل های حجیم و چندرسانه ای موجود در سرور اصلی سایت رو بیایم و بعد از اینکه یک نسخه از اونها رو در تمامی سرورهای شبکه CDN به صورت کش شده کپی کردیم حالا بر اساس موقعیت کاربر از نزدیک ترین سرور این داده ها رو براش ارسال کنیم تا بتونه با سرعت خیلی بیشتری به اونها دسترسی داشته باشد. در شکل زیر هم میتونید تا به صورت تصویری ببینید که CDN به چه صورتی کار خواهد کرد.

ماجرای انتقال سرور تلگرام به ایران

همونطور که میدونید از نسخه 4.2 پیام رسان محبوب تلگرام بود که قابلیت استفاده از cdn تلگرام مطرح شد و همین موضوع باعث شد تا با پخش شایعاتی با عناوینی مثل، سرور های تلگرام به ایران منتقل شدند، انتقال سرورهای تلگرام به ایران، تلگرام انتقال سرور به ایران را پذیرفت،انتقال سرور و cdn تلگرام به ایران و… روبه رو بودیم که باعث شد تا خیلی از کاربران نسبت به حذف و غیرفعال کردن حساب کاربری خودشون در پیام رسان تلگرام اقدام کنند. این خبرها طوری ضد و نقیض بودند که کاربران واقعا گمراه شده بودند و به دلیل عدم آشنایی با کارکرد CDN و همینطور برداشت غلط از عناوین خبری که بیشتر این خبر رو به مخاطب منتقل میکرد که سرورهای تلگرام به ایران منتقل شدند باعث شد تا شک کاربران بیش از پیش بیشتر شده و دیگه رسما اقدام به حذف اکانت تلگرام به دلیل انتقال سرور تلگرام به ایران کنند، در صورتی که فقط سروری برای استفاده از cdn در ایران راه اندازی میشه تا بتونه به دلیل همین تعاریفی که از cdn در ابتدای مقاله داشتیم برای کانال هایی که دارای بیش از 100.000 عضو هستند این امکان رو فراهم کنه تا فایل های ذخیره سازی شده و محتوای چند رسانه ای در این کانال ها بر اساس نزدیک ترین سرور cdn برای کاربران بارگزاری و در دسترس قرار بگیرند که این سرورهای cdn بر اساس سیاسیت های کاری شرکت تلگرام در کشورهایی که ترافیک زیادی دارند و از طرفی تلگرام تمایلی به این نداره که سرورهای اصلی خودش رو در چنین کشورهایی از جمله ایران، ترکیه، اندونزی، هند، عربستان و… قرار بده.

طبق گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که در روز یکشنبه 8 مرداد ما در حاشیه مراسم افتتاح پارک تخصصی فناوری اطلاعات و ارتباطات، از نتیجه مثبت مذاکره با شبکه پیام رسان تلگرام برای انتقال سرور به ایران و نصب شبکه های تحویل محتوا (CDN) خبر داد و بیان داشت که:

تا زمانی که سرور وجود نداشته باشد، CDN روی آن نصب نمی شود. هم اکنون تلگرام سرور خود را به ایران آورده و شبکه تحویل محتوا در دست راه اندازی است. باید اجازه دهیم همین سیاست که بین ما و مدیر تلگرام توافق شده است، پیش برود. ما گام به گام در این زمینه پیش می رویم و امیدواریم همان طور که وعده کردیم، انتقال سرورهای تلگرام به پایان برسد.

همونطور که خود شما هم مثل من این پیام وزیر ارتباطات رو میخونید در اولین برداشتی که میکنید اینه که انتقال سرور تلگرام به ایران توسط شرکت تلگرام پذیرفته شده است، اما اگر کمی بیشتر به این گفته فکر کنیم میبینیم که منظور اینه که برای راه اندازی شبکه CDN نیاز به چندین سرور هست بنابراین از این صحبت اشتباهی برداشت شد که کاربران حس کردند هم سرور تلگرام و هم شبکه CDN تلگرام به ایران منتقل شده است، بنابراین همین موضوع باعث شد تا بسیاری از کاربران در شبکه اجتماعی از پاول دوروف مدیرعامل تلگرام بخواهند که توضیحی در این باره ارائه بده که در پاسخ پاول دوروف با نقل قول بیان داشت که هیچ سروری به ایران منتقل نخواهد شد و تنها شبکه CDN هست که برای دسترسی به سرعت بیشتر برای دانلود محتوای چندرسانه ای تو کانال هایی با اعضای بیش از 100.000 نفر در برخی کشورها از جمله ایران راه اندازی خواهد شد و در نهایت در یک خبری که در کانال خودش منتشر کرد به صورت شفاف به توضیح این موضوع و شفاف سازی استقرار سرور CDN تلگرام پرداخت.

این سوالات و کش و قوس ها بین اکانت رسمی پاول دوروف و تلگرام چند روزی ادامه داشت و هرکسی سوالاتی میپرسید مبنی بر اینکه آیا فقط CDN تلگرام به ایران منتقل خواهد شد یا نه اینکه سرور تلگرام هم به ایران منتقل میشود؟ و همچنان تکذیبیه از سوی پاول دوروف و تلگرام صادر میشد و بیان داشت که تحت هیچ شرایطی سرورهای تلگرام به کشورهایی که سابقه سانسور محتوا دارند منتقل نخواهد شد، از سوی دیگر صحبت های مسئولان و وزیر ارتباطات بود که کاربران در این بین واقعا گیج شده بودند و نمیدونستند که دقیقا ماجرا از چه قراریه و براشون اصلا شفاف نبود. و در نهایت بعد از پیام های مکرر پاول دوروف به صورت جامع به موضوع انتقال سرور تلگرام به ایران پرداخت و در پستی که در تلگراف و کانال شخصی خودش منتشر کرد بیان داشت که:

شاید منظور وزیر ارتباطات ایران از انتقال سرور، داشتن سی‌دی‌ان باشد چون تلگرام “هیچگاه” اجازه نخواهد داد سرورهایش به کشوری مانند ایران منتقل شود که سابقه طولانی سانسور دارد.

او تایید کرده که تلگرام در کشورهایی که نمی‌خواهد سرور داشته باشد، از شرکت‌های بین‌المللی، خدمات سی‌دی‌ان اجاره می‌کند اما هیچ اطلاعاتی از کاربران در این شبکه‌ها ذخیره نمی‌شود که قابل دسترسی باشد.

به گفته مدیر تلگرام، سی‌دی‌ان یا شبکه‌های توزیع محتوا که در کشورهایی مانند ایران، هند، ترکیه، عراق و آرژانتین وجود دارد، شامل سرور تلگرام نمی‌شود و قابل رمزگشایی نیست.

که با مراجعه به صفحه On Rumors About Telegram Servers in Weird Places میتونید تا محتوای کامل این گفته‌ها را در تلگراف مشاهده کنید.

حالا اگر مباحث داغی که بین مسئولان، کاربران تلگرام و مدیر عامل تلگرام که پیش اومده و هر کسی که براش سوالی پیش میومد و به دنبال جوابی بود بگذریم…

سوالی که ممکنه پیش بیاد اینه که با این اوصاف کسی که به CDN دسترسی داشته باشه میتونه تا داده‌ها رو بررسی کرده و به اونها دسترسی داشته باشه؟ در جواب این سوال باید گفت که خیر، چرا که cdn تلگرام به گونه ای رمزنگاری شده تا به راحتی قابل رمزگشایی نباشه، به عبارت دیگه داده های چندرسانه ای که بر روی سرور CDN تلگرام قرار میگیرند با استفاده از تکنولوژی AES-256-CTR رمزنگاری میشن که تنها راه دسترسی و مشاهده اونها از طریق برنامه خود تلگرام و سرور MTProto که به عنوان سرور رمزگذاری اصلی هستش و کلید دسترسی به فایل ها صرفا توسط کاربر و همین سرور امکان پذیر است در دسترس خواهند بود تا مثل یک کاربر عادی فایل ها رو دریافت کرده و مشاهده کنیم، در نهایت میشه گفت که به دلیل همین رمزنگاری که بر روی فایل ها صورت میگیره حتی اگه ما دسترسی کاملی به CDN تلگرام داشته باشیم باز هم قادر نیستیم تا داده ها رو به دلیل همین رمزنگاری صورت گرفته روی اونها مشاهده و بررسی کنیم. پس در این صورت به دلیل رمزگذاری شدن داده ها در cdn تلگرام حتی اگر دسترسی به سرور cdn تلگرام فراهم باشه و نمیتونیم تا فایل ها رو جایگزین کنیم بنابراین داده ها در بالاترین سطح امنیتی قرار دارند و قابل جایگزین شدن و سانسور رو نخواهند داشت، چرا که همیشه از طرف Telegram بوسیله رمزنگاری hash تایید و بررسی می‌شود. در تصویر زیر می توانید نحوه عملکرد CDN تلگرام را مشاهده نمایید.

حالا اگر سرور CDN تلگرام از دسترس خارج بشه و یا محدودیت بر روی اون هم اعمال بشه این داده ها حذف شدنی نیستند، چرا که همونطور که در بالا اشاره کردم داده های موجود در cdn تلگرام صرفا داده هایی هستند که به صورت cache در اون ذخیره شدند و هرگاه سرور cdn تلگرام از دسترس خارج بشه یا حتی منفجر هم بشه ? این داده ها از سرور اصلی تلگرام دانلود میشوند اما تفاوتی که در این حالت پیش میاد اینه که مثل قبل به دلیل فعال بودن CDN تلگرام با سرعت بالاتری به اونها دسترسی نداریم.

پس در نهایت اگر شما هم تا به امروز با CDN تلگرام آشنایی نداشتید و به دلیل مسائل امنیتی تصمیم گرفته بودید تا نسبت به دیلیت اکانت تلگرام خودتون اقدام کنید دست نگه دارید و دیگه این کار را انجام ندهید.

رسانه کلیک  در رابطه با انتقال سرور تلگرام به ایران نوشت

بر اساس چیزی که رسانه کلیک در رابطه با خبر انتقال سرور تلگرام به ایران در فضای مجازی منتشر شد از زبان وزیر ارتباطات محمود واعظی بیان داشت که:

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر تکذیب انتقال سرورها به ایران از سوی مدیرعامل تلگرام صحیح بوده است و CDN ها در ایران قرار گرفته است.

واعظی گفت که: هر کسی از سرور یک برداشتی دارد، اینکه در اینجا گفته شد تلگرام سرورهایش را به ایران منتقل کرده که ایران بتواند فیلتر کند، دسترسی داشته باشد و دخالت کند به درستی تکذیب شده است. آنچه که گفته شد و من گفتم و آقای جهرمی (معاون وزیر و مدیر عامل شرکت ارتباطات زیر ساخت) گفتند، این است که این کارها بر اساس یک توافق در حال انجام هستند. همانطور که در اخبار روزهای اخیر مشاهده کرده‌اید,، هیچکس انتقال CDN ها به منظور تهیه ترافیک به ایران را رد نکرده و CDN مربوط به کانال های پرظرفیت و پرمصرف بوده و با این کار، به جای این که اطلاعات به خارج برود و برگردد، در داخل کشور باقی مانده و مردم می توانند با سرعت و کیفیت بالاتری از خدمات استفاده کنند.

علاوه بر این رسانه کلیک در محتوای دیگری با عنوان اینکه ایران در لیست سیاه انتقال سروهای اصلی تلگرام قرار گرفت. کلیک با استناد گرفتن از محتوای منتشر شده از سوی پاول دوروف در تلگراف داشته است بیان کرده است که، مدیرعامل تلگرام این برداشت را داشته است که ایران و چند کشور دیگر در لیست سیاه تلگرام برای انتقال سرورهای اصلی تلگرام قرار دارند.

این رسانه در این رابطه نوشت که: پاول دروف، مدیر عامل پیام رسان تلگرام در طی یک هفته اخیر با اخبار و تکذیبیه‌های حنحالی در رابطه با سرورهای تلگرام در ایران در حساب کاربری کانال تلگرام خود حواشی زیادی برای کاربران ایرانی و مسئولان بزرگ ایرانی از جمله وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، سید محمود واعظی ایجاد کرده است. چند روز گذشته پاول درف در یک توببت اعلام کرد که سرورهای اصلی تلگرام به ایران منتقل نشده است و تنها CDN ها برای افزایش کیفیت و سرعت دسترسی تعداد زیاد کاربران ایرانی به ایران به منظور تهیه ترافیک این پیام رسان منتقل شده است اما پاول دروف در یک متن نوشته شده در سیستم تلگراف به صورت رسمی اعلام کرده است که ایران و چند کشور دیگر در لیست سیاه تلگرام برای انتقال سرورهای اصلی این پیام رسان حضور دارند.

که میتوانید در همان لینک بالا که در صفحه تلگراف قرار دارد محتوای کامل این موضوع را مشاهده و بررسی نمایید.

واکنش علیرضا شیرازی، مدیر بلاگفا

علیرضا شیرازی هم که به عنوان مدیر سرویس وبلاگدهی بلاگفت فعالیت دارد نسبت به انتقال سرور تلگرام به ایران واکنش نشان داد. علیرضا شیرازی در پیام خود بیان داشت که:

نوشته بازدید نماینده ها از سرورهای انتقالی تلگرام به ایران… تلگرام حتی یک سرور هم منتقل نکرده..اینها را خودمان خریدیم تقدیم تلگرام کردیم.

پس اون چیزی که از پیام علیرضا شیرازی برداشت میشه اینه که تلگرام به هیچ وجه هیچ سروری به ایران منتقل نکرده است، در واقع سرورهای ارائه شده بستری هستند که با استفاده از آن یک شبکه CDN ایجاد شده است تا کانال هایی با ظرفیت بالاتر از 100.000 عضو قادر باشند تا محتوای چندرسانه ای خود را با قرار دادن در سرور CDN با سرعت بیشتری در دسترس سایر کاربران قرار دهند.

وی علاوه بر این با نقل قول کردن همین پیام نوشته که: “بهتر بود می نوشت بازدید از کش سرورهای اهدایی به تلگرام”

خبر در حال تکمیل است