جواهرده یکی از مناطق زیبا در استان مازندران و شهرستان رامسر است. جواهرده (به گویش گیلکی: جور ده به معنی بالا ده) یکی از روستاهای شهرستان رامسر در استان مازندران است. جواهرده با زیبایی‌های وصف ناپذیر که می‌توان از آن به عنوان یکی از شاهکارهای خلقت در عرصه طبیعت یاد کرد، در ۲۶ کیلومتری رامسر واقع شده است. مسیر دسترسی به این ییلاق سنتی، از منتهی‌الیه مسیر غربی رامسر به طرف گیلان منشعب شده است و با عبور از میان کوه‌های مشجر و در امتداد رودخانه خروشان صفارود ادامه می‌یابد و با شیب و افزایش ارتفاع در طول مسیر، به تدریج نوع پوشش گیاهی تغییر می‌یابد و از تراکم درختان کاسته می‌شود.

در مورد نام این روستا عقاید مختلفی وجود دارد. یکی از کهن‌‌ترین اشاره‌‌ها به نام این روستا در کتاب «تاریخ گیلان و دیلمستان» از سیدظهیرالدین مرعشی است که نوشته‌ی سدهٔ ۹ هجری قمری است و ضمن بازگویی رویداد‌های سال ۸۸۸ هجری قمری از این روستا با نام «جئورده» یاد می‌کند. در گذشته و در گویش محلی نام این روستا به‌صورت «جئوردی» یا «جئورده» یاد شده است.

یک استدلال دیگر نیز این است که وجود نام «جواهردشت» در رودسر نیز خود تائیدی است بر تصادفی نبودن نام «جواهرده» بر این روستا که در رامسر واقع شده است. یعنی اگر قرار بود جئور در یکجا به اشتباه جواهر تعبیر شود، دیگر اینکه بگوییم در دو جای متفاوت، در هر دو به اشتباه به جواهر تعبیر شده، امری دور از واقع به نظر می‌رسد.

دیدنی های روستای جواهرده

۱- آبشارها و چشمه های روستای جواهرده 

 آب، این حیات‌بخش زندگی، هر کجا که باشد مردمان را به دور خود گرد می‌آورد و زندگی می‌بخشد؛ آبشارها، رودها و چشمه‌سارهای روستای جواهرده نیز چنین هستند و به زندگی مردم در جهات مختلف رونق می بخشند. چشمه‌های سلیمان، برشی و کوه کنین، آب آشامیدنی روستا را تامین می کنند و طراوت و شادابی را در رگ‌های روستا جاری می‌سازند. آب این چشمه ها در قدیم به همت افراد خیرخواه به داخل روستا هدایت شده است.

 آبشارهای روستای جواهرده نیز بسیار مشهورند و مردم برای دمی استراحت، شنیدن نوای آب و عکاسی از آنها دیدن می کنند. یکی از این آبشارها در انتهای روستا و در کنار تخته سنگ بزرگی قرار دارد.

۲- جنگل، مراتع و قله های روستای جواهرده

با گذشتن از مسیر جنگلی و سحرانگیز جاده جواهرده هنگامی که به این روستای شگفت انگیز نزدیک می شویم، کم کم از پوشش گیاهی جنگلی کاسته شده و بر مراتع و چمنزارهای آن افزوده می شود. اما این به بدان معنی نیست که نمی توان از درختان سر به فلک کشیده و لذت سایه سار آنان بهره برد. قله های سرخ تله (بخش شرقی قله سماموس)، ورژک سه براره رژه (رجه) و قله سماموس، بلندترین قله رامسر با گردن‌هایی افراشته، از دیدنی‌های جواهرده هستند. 

به صدای طبیعت جواهرده گوش که فرادهید، می توانید صدای دشتها و مراتع آن را بشنوید که شما را به سمت خود می کشانند و آواز زیبایی ها را برایتان می خوانند. پس هر زمان که آنجا بودید به صدای آنها گوش فرادهید، کمر همت ببندید و به ارتفاعات زیبا و دشت پر از گل های وحشی لپاسر، سرخس و دشت گل گاو زبان قله‌های اطراف آن بروید و آرامش را به خود هدیه دهید. اما اگر خواستید به جنگل و درختان سرسبز آن پناه ببرید، جنگل هیرکانی با درختان دلفریب و استوار راش، ممرز، شاه بلوط، اقاقیا، شمشاد و آزاد، گنجینه گرانبها و قدیمی خود را پیشکش‌تان می کند. 

اما این تمام هدایای طبیعت به مردم نیست؛ درختان فندق، سیب، گلابی، گردو، پرتقال و نارنگی از دیگر زیبایی های جواهرده هستند که خوردن میوه های آن ها در فصول مناسب، از واجبات سفر به شمال است. 

۳- مسجد آدینه 

امروز اکثر مردم، روستای جواهرده را به دلیل آب و هوا و طبیعت تماشایی آن می شناسند اما تا چند دهه قبل مسجد آدینه با قدمتی ۷۰۰ ساله، خود یکی از جاذبه های اصلی این روستا به شمار می آمد و مردم از دور و نزدیک رنج راه را بر خود هموار می کردند تا به دیدن آن بیایند و در مراسم های مربوط به آن شرکت کنند. این مسجد قدیمی چندین بار توسط بلایای طبیعی آسیب دید اما اصلی ترین آسیب در سالهای اخیر به دلیل برخورد صاعقه با درخت گنجشکِ کنار آن و آتش سوزی کل مسجد به آن وارد شد. ساختمان فعلی مسجد آدینه بعد از این آتش سوزی دوباره احداث شد و در ورودی روستای جواهرده پذیرای مسافران و مردم گردید. 

در نوشته ها و منابع اینطور آمده است که مسجد آدینه در ابتدا معبد و آتشکده ای زرتشتی بود. برخی نیز آن را به آیین میترایی نسبت می دهند و می گویند که محل پرستش میترا، الهه آب بوده است. این قداست باعث شد تا بنای مسجد در همان مکان با معماری از گل و چوب بدون شمع و ستون، که در گویش محلی رامسر به اینگونه دیوارها دارواجن گفته می شود، به شیوه ی معماری قدیم مردم شمال در این مکان برپا شود و میعادگاه و عبادتگاه مسلمانان شود. این مسجد ۷۰۰ سال پیش به همت "شل شریف" از بزرگان جواهرده برپا شد و نام او را در میان مردم روستا جاودانه کرد. 

اما این تمام شهرت مسجد آدینه نبود. جشن مذهبی و سنتی گِلکاری دیوارهای مسجد آدینه با نام قدیمی "دزگا مزگتی" رسمی بود که مردم را از گوشه و کنار مازندران، گیلان و الموت در جواهرده کنار هم گرد می آورد و از احوال یکدیگر باخبر می ساخت. در ادامه برایتان بیشتر از این رسم دلنشین و امیدبخش خواهیم گفت. 

علاوه بر مسجد آدینه، مقبره شاه یحیی در چکاد قله سماموس از مکانهایی است که مردم برای برآورده شدن نذر و نیاز خود به آن مراجعه و آرامش، روزی و حل مشکلاتشان را از خدای خود می خواهند. 

۴- گورهای تاریخی گبری

به هنگام سفر به روستای جواهرده شاید یکی از آخرین دیدنی هایی که به ذهن انسان می رسد بازدید از گورهای تاریخی گبری دو تا سه هزار ساله است که بیانگر قدمت کهن این روستاست. پیشینه گورهای گبری که در سرتاسر روستای جواهرده و روستاهای اطراف آن دیده می شوند به هخامنشان و زرتشتیان بازمی گردند.

 گبر، نامی بود که مردم عهد کهن به مردم غیر مسلمان پیش از خود می گفتند اما بعدتر به اشتباه به کافران اطلاق شد و این میراث چند هزار ساله به انحراف کشیده شد. این گورهای تاریخی یا به شکل سرداب یا به شکل خمره ای با گنجینه هایی از زندگی روزمره یا اشیاء گرانقیمت مردم آن زمان، نشان دهنده اعتقاد آنها به رستاخیز، رازها و رمزهای دوران خود را در دل داشتند.متاسفانه حرص و مال اندوزی بهانه ی حمله های شبانه و گسترده به این گورهای تاریخی شده تا جایی که بخش بزرگی از این گنجینه ها به یغما رفته و امروز چیز زیادی از آن ها باقی نیست.

اقامت در روستای جواهرده

همانطور که گفته شد از امکانات خوب روستای جواهرده شرایط اقامتی آن است، هتل ها و ویلاهای دربست و اتاقهای اجاره ای خیال شما را برای ماندن در جواهرده راحت می کند. اما برای اقامت در روستای جواهرده هرگز به کمپینگ و اقامت در چادر فکر نکیند مگر اینکه از امکانات گرمایشی و پتوی کافی و لباس گرم برخوردار باشید و با شرایط بیرون ماندن در هوای سرد نیز آشنا باشید. زیرا شبهای جواهرده حتی در تابستان نیز بسیار سرد است و برای اغلب مردم تحمل آن به دور از گرمایِ آتشِ بخاری هیزمی، غیر ممکن می شود.  

امکانات روستا  

 برخلاف خیلی دیگر از روستاهای ایران به دلیل استقبال زیاد گردشگران جواهرده از امکانات نسبتا خوبی برخوردار است. از مکانهای اقامتی فراوان مانند هتلها، خانه های محلی و ویلاها در روستا گرفته تا آژانسها و کارگزارانی که محل اقامت را قبل از ورود برای شما رزرو می کنند. از دیگر امکانات خوب روستا وجود رستورانهای متعدد است که با غذاهای محلی، خیال شما از غذاهای شمالی را به واقعیتی خوش آب و رنگ و خوش طعم تبدیل می کنند. مسجدهای متعدد و امامزاده روستا، مغازه های فراوان، کافه ها و آلاچیق های زیبا و دلپذیر همگی به راحتیِ ماندن در این روستا کمک می کند و زمان اقامت را برای لذت بردن بیشتر می کند. علاوه بر این‌ها روشنایی و برق، آب لوله کشی، امواج شبکه های مخابرات، امواج شبکه های تلویزیونی، خانه بهداشت، درمانگاه ،داروخانه، پزشک، بهیار و پاسگاه نیروی انتظامی نیز در دسترس مردم هستند و سفری آسوده تر و کم دغدغه تری را پیش پای مسافران می گذارد. 

 

آب و هوای روستای جواهرده

روستای جواهرده در ۲۰۰۰ متری سطح دریا در اواخر بهار و تابستان ها هوایی معتدل و خشک و در بقیه سال، هوایی سرد و خشک دارد. میانگین دما در آن بین ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتیگراد متغیر است و این یکی از دلایل اقبال به این روستاست. این روستا در سال های نه چندان دور تنها ۴ ماه از سال، ماه آخر بهار و تابستان، برای حضور مسافران و مردم عادی و محلی قابل سکونت بود اما امروزه به دلیل وجود امکانات بیشتر این مدت زمان افزایش پیدا کرده است و می توان زمان بیشتری از این موهبت خدادادی لذت برد. 

بهترین زمان سفر

 برای سفر به جواهرده بهترین زمان آخر خرداد و سه ماه تابستان است. در این زمان برفها آب شده اند، سرسبزی به اوج خود رسیده است و مسیر و راه هموار است. 

 بهار: اوایل بهار به ویژه فروردین ماه به دلیل بارشهای برف و بارانهای سیل آسای بهاری و مسدود شدن جاده سفر به جواهرده ممکن تا حدی مشکل باشد. اما ماه خرداد با فراهم شدن شرایط، زمان آغاز گردشی جانانه در روستا مهیا می گردد. 

 تابستان: حالا که گرما در همه جا به اوج خود رسیده است، رفتن به جواهرده از لذت بخش ترین ایده هاست. حتما سرسبزی و فراوانی تابستان را در جواهرده تجربه کنید. 

پاییز: با افزایش دما و آمدن موسم بارش های پاییزی مسیر جواهرده نسبتا خطرناک می شود و امکان ریزش کوه وجود دارد. آب و هوای روستا نیز رو به سردی و تیرگی می رود. 

زمستان: جواهرده در زمستان پوشیده از برف است، بر ضخامت یخچاله های طبیعی سماموس افزوده می شود و ذخیره آب رودها در بالادست جواهرده یخ می بندد. 

راه دسترسی

 برای رسیدن به روستای جواهرده تنها یک مسیر وجود دارد. باید به رامسر بروید از آنجا بعد از گذر از بازار، سه راهی فلسطین را به سمت جنوب رامسر رفته و به حرکت ادامه دهید، شما اکنون در جاده جواهرده قرار دارید. گفتنی است که روستای جواهرده از توابع دهستان سخت سر است که روستاهایی مانند گاو رمک، لپاسرک، دریاپشته، سلمل و سفید تمشک را در بر می گیرد. 

آدرس: رامسر، سه راه فلسطین، جاده جواهرده- روستای جواهرده

 

هزینه بازدید

باوجود تعداد زیاد گردشگران و نیاز به مراقبت و تهیه امکانات و همچنین پاکسازی روستا از زباله، مسئولان شهری رامسر امکانی را در نظر گرفتند تا ورود به روستا با پرداخت ورودی در زمانهای پیک گردشگری انجام شود. این هزینه بسته به سال سفر شما ممکن است تغییر کند. 

صنایع دستی و سوغاتی جواهرده | یادگاری از خانه ابرها

به جواهرده که رفتید، خوب که گشتید، حتما از مردم آنجا خرید کنید و سوغاتی بخرید تا هم به گردشگری و اقتصاد کمک کنید هم به مدت بیشتری یاد سفر را در خانه با خود داشته باشید. نمدبافی شاید معروفترین صنعت دستی مردم رامسر و جواهرده باشد اما در کنار آن چادرشب بافی، عروسک بافی، چادر بافی، کوزه گری، شولا، سفره، جوراب پشمی، خراطی و سفالگری ارمغانهای دیگر مردم روستاست. هرچند به دلیل به روز شدن امکانات، از رونق صنایع دستی مانند سفالگری، آهنگری و مسگری کاسته شده و رو به فراموشی است. 

اما نمی توان از سفر به شمال سخن به میان آورد و از خوردنی های خوشمزه آن چیزی نگفت. از ترشی ها و مرباهای رنگارنگ و پر از طعم و مزه بگیر تا نان و شیرینی های محلی که زنان روستا داغ داغ برایتان درست می کنند و به دستتان می دهند. همه ی اینها جان و روح سفر به شمال است.  علاوه بر اینها می توانید از افراد محلی ماست، دوغ، کره، پنیر و عسل محلی تهیه کنید و نوش جان کنید. 

نکته ای بسیار مهم

 بعد از وصف تمام این زیبایی ها و کشف این روستای سحرانگیز، و با هجوم گردشگران و دوستداران طبیعت به این بهشت کوچک متاسفانه مانند خیلی دیگر از مقاصد و جاذبه های شمال ایران، روستای جواهرده از حالت بکر خود خارج شده و به محلی برای ساخت و ساز بی رویه و بی تناسب با محیط اطراف و زندگی مردم تبدیل شده است. امروزه آن جلوه ی شمال و روستا در جواهرده در حال تخریب است و چنانچه مسئولین با برقراری قوانین و سختگیری های لازم به داد این روستا نرسند نه از خلوص مردم و معماری آن چیزی می ماند نه از طبیعت و صفای آن. این درست است که گردشگری رونق زندگی مردم است اما باید با در پیش گرفتن سیاست های توسعه پایدار، روستا را به میراثی برای قرنهای بعد تبدیل کرد نه اینکه این میراث گذشتگان را نابود کرد. البته در سالهای اخیر مسئولان شهری، استانی و کشوری با در نظر گرفتن دلایل فوق و حفظ طبیعت و حیات وحش و گیاهی و بافت سنتی و روستایی تصمیم به انتخاب جواهرده تصمیم به پیاده کردن برنامه بافت با ارزش جواهرده گرفته اند. 
 
 
نکات قابل توجه :

در سفر به روستای جواهرده این توصیه ها و پیشنهادات را در نظر داشته باشید و به کار ببندید تا سفری بی خطرتر و شادتر داشته باشید. 

حتما و حتما پیش از سفر از باز یا بسته بودن جاده و مساعد بودن آب و هوا به ویژه در  پاییز و زمستان اطمینان حاصل کنید. آب و هوای شمال به گونه ای است که هر لحظه امکان بارشهای شدید وجود دارد و ممکن است بر اثر آن جاده ریزش کرده و بسته شود. 

برای رفتن به جواهرده نیاز است تا ورودی بپردازید، لطفا این را در سفر به جواهرده لحاظ کنید. 

برای رفتن به روستای جواهرده از وسیله نقلیه مطمئنی استفاده کنید، و آن را قبل از رفتن به جواهرده به طور کامل چک کنید، زیرا مسیر روستا دارای شیب های تند و پیچ های خطرناکی است، و مشکل خرابی ماشین می تواند شما را به دردسر بیاندازد. 

در سفر به جواهرده حتما و حتما به آداب و رسوم و فرهنگ مردم روستا احترام بگذارید، سعی کنید با آنها کمی صمیمی تر شوید و از تجربیات و دانششان بیاموزید تا نوع دیگری از لذت در سفر را تجربه کنید. اگر امکان آن را داشتید حتما از مردم محلی خرید کنید و به اقتصاد و چرخ زندگی مردم کمک کنید.

نکته مهم دیگر، به طبیعت احترام بگذارید، زمین مادر ما، با تمام سخاوت داشته هایش را برای استفاده به ما ارزانی داشته، کوتاهی در نگهداری از آن بیش از هرچیز خودمان را دچار مشکل می کند. درختان را نشکنید، زخمی از آتش و زباله برجای نگذارید و با مهربانی با طبیعت و مردم رفتار کنید.

منبع سایت کارناوال و کجارو